طراحی مدل ارزیابی عملکرد و رتبه بندی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از تحلیل پوششی داده های شبکه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 تربیت مدرس

2 دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

بازار سرمایه‌ی کارآمد یکی از ارکان رشد اقتصادی هر کشور است و برای داشتن اقتصادی پویا می‌بایست این بازار و عناصر آن موردتوجه کافی قرار گیرند. شرکت‌های سرمایه پذیر بورس اوراق بهادار از عناصری هستند که نقش مهمی در این‌گونه بازارها ایفا می‌نمایند و عملکرد آن‌ها مستقیماً بر بازار تأثیر می‌گذارد، بنابراین تعیین کارایی آن‌ها حائز اهمیت خواهد بود. تحلیل پوششی داده‌ها یکی از انواع روش‌های سنجش کارایی است، مدل‌های سنتی تحلیل پوششی داده‌ها تنها از یک فرایند کلی برای ارزیابی کارایی حاصل از چندین ورودی و خروجی استفاده می‌کنند و این مدل‌ها در ارزیابی عملکرد فرایندها و زیر فرایندهای مختلف در سازمان ناتوان هستند. بنابراین نتایج ارزیابی عملکرد ممکن است مانع دستیابی به اطلاعات مدیریتی باارزش شود. پژوهش حاضر تفکیک کارایی را با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده‌های شبکه‌ای در یک فرایند تولید دومرحله‌ای با ارتباط رشته‌ای دو زیر فرایند که خروجی‌های مرحله اول ورودی‌های مرحله‌ی دوم است، در اندازه‌گیری کارایی‌ لحاظ می‌کند. بدین منظور دو زیر فرایند سرمایه‌گذاری و سودآوری برای شرکت‌های فعال بورس اوراق بهادار تهران در نظر گرفته شد و با استفاده از اطلاعات مالی دوره-ی پنج‌ساله (93-89) کارایی47 شرکت محاسبه گردید. نتایج پژوهش بیانگر این است که کارایی شرکت‌ها در هر یک از زیر فرایندها به‌طور مستقل با یکدیگر متفاوت است و جواب‌های مدل ارتباطی و مستقل با یکدیگر رابطه همبستگی دارند، اما نسبت به مدل مستقل، مدل ارتباطی جواب‌های منطقی‌تر و قابل‌اطمینان‌تری ارائه می‌دهد.

کلیدواژه‌ها